Në pikëpyetje plani i Shqipërisë për të përdorur AI për të harmonizuar ligjet me BE-në
Pretendimi i kryeministrit shqiptar Edi Rama se qeveria mund të harmonizojë me shpejtësi ligjet e vendit me ato të BE-së duke përdorur Chat GPT – duke shmangur kostot që vijnë nga përkthimet dhe avokatët – ka tërhequr një përgjigje skeptike nga disa ekspertë.
BIRN i dërgoi një kërkesë Zyrës së Kryeministrit duke pyetur se si do të zbatohej nisma kur aktualisht nuk ka ligje që rregullojnë përdorimin e AI në vend dhe as nuk ka një strategji kombëtare për të.
Ai u përgjigj se ata do të përdorin një “model që është i rregulluar ndërkombëtarisht” dhe se kanë rishikuar masat në lidhje me përdorimin etik dhe të përgjegjshëm të AI.
“Së pari, modeli konsumon vetëm të dhëna publike për të kryer marrjen e informacionit të nevojshëm”, tha ai për BIRN. “Së dyti, për sa i përket llogaridhënies, ne theksojmë se modeli është një mjet ndihme për ekspertët, asnjëherë një zëvendësues, duke rritur produktivitetin dhe efikasitetin e tyre”, shtoi ai.
Por disa dyshojnë se përdorimi i planifikuar i AI do të arrijë shumë.
Medlir Mema, Drejtues i Programit për Inteligjencën Artificiale dhe Qeverisje Globale në Institutin e Qeverisjes Globale në Bruksel dhe profesor i Marrëdhënieve Ndërkombëtare në Shtetet e Bashkuara, tha për BIRN se, “për sa i përket legjislacionit apo strategjisë kombëtare, është e qartë se në Shqipëri nuk ka një gjë të tillë”.
“Për sa i përket të dhënave, është e pamundur që OpenAI të bëjë punën e tij pa pasur akses në të dhënat shtetërore, përfshirë ligjet në fuqi në Shqipëri, si dhe ato për individët. Kur bëhet fjalë për të dhëna konfidenciale, është e vështirë t’i ndash ato nga një proces kaq i ndërlikuar si plotësimi i kapitujve për anëtarësimin në BE”, tha Mema për BIRN.
“Në fund, argumenti për moszëvendësimin e njerëzve bie ndesh me fjalimin e kryeministrit Rama në Asamblenë e PS-së, ku ai e nënvizoi konkretisht këtë argument. E vërteta është se kapitujt nuk përfundohen dot pa mbikëqyrjen njerëzore”, përfundoi ai.
Një tjetër eksperte, Ornela Sollaku, nga Departamenti i Studimeve Ballkanike, Sllave dhe Orientale, UOM, tha për BIRN se një faktor i rëndësishëm që duhet marrë në konsideratë në këtë rast është boshllëku ligjor.
“Ky boshllëk ligjor mund të çojë në pasiguri mes qytetarëve dhe zyrtarëve të BE-së në lidhje me efektivitetin e tij. Përdorimi pa dallim i AI ngre shqetësime etike në lidhje me privatësinë, transparencën dhe potencialin për pasoja të padëshiruara”, tha Sollaku për BIRN.
Ajo theksoi se ekspertiza njerëzore mbetet kyçe në proces. “Një mbështetje e tepërt në sistemet e AI mund të nxisë një ndjenjë të rreme sigurie. Ekspertiza dhe mbikëqyrja njerëzore mbeten thelbësore për të vërtetuar dhe interpretuar rezultatet e algoritmeve të AI”, tha ajo.
Kur Rama prezantoi nismën në fillim të dhjetorit, ai tha se pas një bisede me Mira Muratin – e cila është me origjinë shqiptare dhe punon në OpenAI dhe ka udhëhequr punën e kompanisë në ChatGPT – ai kuptoi se platforma mund të përdoret për të harmonizuar ligjet e vendit me ato të BE-së.
“E pyeta a është e mundur që në vend që të rekrutojmë një armatë me përkthyes dhe një batalion me juriste dhe të shpenzojmë nuk e di sesa dhjetëra miliona euro për të bërë gati në shqip malin me masat ligjore të BE-së, ta bëjmë këtë përmes ChatGPT”, tha Rama. “Kështu nisi puna me Mirën dhe një ekip të përbashkët që krijuam me AKSHI dhe ekspertët e tij”, shtoi ai.
