Shkrimtari shqiptar Ismail Kadare nderohet me çmimin më të lartë të Francës

Emmanuel Macron i dha Ismail Kadares, romancierit dhe poetit më të njohur ndërkombëtarisht të Shqipërisë, çmimin “Oficer i Madh i Legjionit të Nderit” të hënën gjatë një vizite të presidentit francez në Shqipëri.

Kadare, tani 87 vjeç, ishte një shkrimtar disident kur Shqipëria ishte nën sundimin komunist. Pas lëshimit të deklaratave që kërkonin demokratizimin e Shqipërisë dhe fundin e qeverisjes njëpartiake, ai kërkoi azil politik në Francë pak para rënies së regjimit represiv në vitin 1990.

Macron e përshkroi atë si “një poet të Ballkanit” dhe “një lajmëtar të lirisë”.

“Për këtë lidhje që mishëroni mes Shqipërisë dhe Francës, kam sot nderin t’ju ngre në gradën e oficerit të lartë të Legjionit të Nderit”, tha Macron.

Kadare u lind në vitin 1936 në qytetin jugor të Gjirokastrës, pranë kufirit Shqipëri-Greqi. Gjatë një gjysmë shekulli të sundimit stalinist në Shqipëri, veprat e tij sulmuan totalitarizmin dhe doktrinat e realizmit socialist me alegori delikate.

Romani i tij i parë, Gjenerali i Ushtrisë së Vdekur, i botuar për herë të parë në vitin 1963, i dha atij famë ndërkombëtare. Që atëherë, romanet dhe shkrimet e tij të tjera janë përkthyer në më shumë se 40 gjuhë dhe ai ka fituar çmime të ndryshme ndërkombëtare, duke përfshirë çmimin Man Booker në 2005.

Ai është propozuar shpesh për çmimin Nobel për letërsinë, por deri më tani i ka shpëtuar.

Kadareja, i cili u vu në shënjestër të policisë sekrete, e përshkroi jetën nën regjimin e mëparshëm si “ferr”.

“Ferri i komunizmit, si çdo ferr tjetër, ishte mbytës në kuptimin më të keq të fjalës. Por letërsia e transformoi atë në një forcë jete, një forcë që të ndihmonte të mbijetoje, të mbaje kokën lart dhe të fitoje mbi diktaturën”, tha ai për agjencinë franceze të lajmeve AFP në një intervistë pasi iu dha medalja.

Ai tha për AFP se letërsia është “dashuria e tij e madhe dhe e vetme”.

“Ajo i ka dhënë kuptim jetës sime, më ka dhënë kurajë për të rezistuar, lumturi dhe shpresë për të kapërcyer gjithçka”, tha ai.