Reportazhi i BBC/ Burgosja e gazetarit amerikan, si një ‘çip pazari’ i Putinit, çfarë kërkon në këmbim?!

Vëllai i saj më i vogël, Evan, një reporter i Wall Street Journal, sapo ishte arrestuar. Ai ishte gazetari i parë amerikan në Rusi që nga Lufta e Ftohtë që u akuzua për spiunazh. Dënimi maksimal i mundshëm: 20 vjet burg.

“Ka qenë një vit vërtet i vështirë,” më thotë Danielle me video-telefonatë nga Uashingtoni. “Pasiguria është shumë e vështirë për t’u përballuar.”

Shkrimi i letrave ndihmon. Gazetari amerikan i burgosur ka dërguar shumë nga burgu.

“Mënyra më e mirë për të mbështetur njëri-tjetrin është t’i merrni gjërat me sportivitet dhe me shaka,” thotë Danielle.

“Kohët e fundit e pyeta nëse është në rregull për mua të shoh filmin Dune, vazhdimin. U ndjeva në faj që e pashë atë, sepse ai nuk mundet.”

Prova e Evan filloi një mijë milje larg Moskës në qytetin e Yekaterinburg. Në një udhëtim raportimi atje, ai u arrestua nga FSB, shërbimi i brendshëm i sigurisë ruse. Autoritetet ruse thonë se amerikani është “kapur në flagrancë” me “informacione të klasifikuara”. Ai, punëdhënësi i tij dhe autoritetet amerikane mohojnë akuzën e spiunazhit.

I mbyllur në një burg rus, Evan ende po arrin të befasojë familjen e tij.

“Në Ditën Ndërkombëtare të Gruas ai organizoi që gratë e jetës së tij të merrnin buqeta. Ne duam që ai të fokusohet tek vetja dhe aty ai po kujdesej për ne. Ai mbështet njerëzit në jetën e tij. Na mungon shumë.”

Që nga arrestimi i Evan Gershkovich, këtu në Moskë kemi pasur pak mundësi për ta parë.

Vërtetë, ai ka bërë disa paraqitje në gjykatë në 12 muajt e fundit. Dhe nganjëherë mediat lejohen ta filmojnë atë.

Për jo më shumë se një minutë.

Për ne, kjo është vetëm kohë e mjaftueshme për të marrë një kuptim të përafërt se si Evan po e përballon.

Për Evan, është një shans për të dalluar disa fytyra të njohura.

Kur Evan u paraqit në gjykatë këtë javë, asnjë gazetar nuk u lejua. Asnjë shpjegim nuk u dha. Në vend të kësaj, gjykata e qytetit të Moskës filmoi dhe publikoi pamjet e saj të gazetarit amerikan teksa qëndronte në sallën e gjyqit në një kafaz xhami.

Ajo video ishte e gjatë vetëm gjashtë sekonda.

Në fund të seancës, një gjyqtar vendosi që Evan Gershkovich duhet të qëndrojë në paraburgim.

“Është thjesht një absurditet i plotë, total dhe absolutisht. Evan nuk është spiun. Ai është gazetar,” më thotë Emma Tucker, kryeredaktore e Wall Street Journal.

“Ai kishte shkruar shumë raporte interesante mbi gjendjen e ekonomisë ruse në dritën e luftës në Ukrainë. Ky ishte lloji i artikullit që ai po bënte.”

Evan Gershkovich po mbahet në burgun Lefortovo të Moskës. E ndërtuar në kohën cariste, ajo ka mbajtur disa nga të burgosurit më të profilit të lartë të Rusisë gjatë viteve, duke përfshirë të burgosur politikë dhe disidentë. Gjatë Terrorit të Madh të Jozef Stalinit, torturat dhe ekzekutimet ishin të zakonshme. Ish të burgosurit kanë folur për një ndjesi shqetësuese të izolimit total.

“Ai është në gjendje të mirë shëndetësore,” thotë ambasadorja e SHBA në Rusi, Lynne Tracy, një nga të paktët njerëz që lejohet të vizitojë Evan në Lefortovo.

“Një nga gjërat që më ka goditur me të vërtetë është se sa e rëndësishme ka qenë korrespondenca për të. Korrespondenca me familjen, miqtë dhe njerëzit që nuk i ka takuar kurrë më parë e ka energjizuar me të vërtetë. Kjo i jep atij fokus dhe diçka për të punuar në drejtim të ditën kur ai del”.

Qeveria amerikane e ka caktuar Evan Gershkovich “të arrestuar gabimisht”.

“Insinuata se ai ishte disi i përfshirë në një lloj aktiviteti kriminal është krejtësisht i rremë,” këmbëngul ambasadorja Trejsi.

“Mesazhi është: lirojeni tani”.

Duke iu referuar Evan Gershkovich muajin e kaluar, Vladimir Putin tha se “do të donte që ai të shkonte në shtëpi. Unë e them këtë sinqerisht.”

Por ka një “por”.

Nga sugjerimet e pakuptimta që Moska ka hedhur, është e qartë se Kremlini dëshiron diçka – ose më mirë dikë – në këmbim. Ai mendohet se është oficeri i shërbimit të sigurimit të FSB-së, Vadim Krasikov, i cili po vuan dënimin e përjetshëm për vrasje në Gjermani.

Ambasadorja e SHBA-së në Rusi, Lynne Tracy, është një nga të paktët persona të cilëve iu është dhënë mundësia e hyrjes në burg për Gershkovich.

Autoritetet ruse mezi e fshehin faktin që e shohin Evan Gershkovich si një mjet pazaresh.

“Mendoj se është shumë e qartë se Evan u kap për t’u tregtuar,” beson Emma Tucker.

“Shpesh quhet diplomaci pengjesh, të cilën unë absolutisht e urrej sepse nuk ka asgjë diplomatike në lidhje me atë që po ndodh. Evan është një peng. Ai është një mjet pazaresh. Putini po e mban atë si monedhë. Dhe ky është vetëm realiteti brutal i tij. E bën shumë të vështirë për qeveritë të dinë se si t’i qasen kësaj, sepse këtu ka shumë në rrezik, duke përfshirë atë që mund të ndodhë në të ardhmen.”

“Rusia po grumbullon amerikanë në burgjet e saj në mënyrë që të jetë në gjendje t’i tregtojë ata në një datë të mëvonshme,” thotë Emma Tucker.

Dhe Rusia e di që Amerika bën tregti.

Një shembull. Në dhjetor 2022, Uashingtoni dhe Moska kryen një shkëmbim të burgosurish, duke shkëmbyer basketbollisten amerikane Brittney Griner, e cila ishte dërguar në një koloni penale ruse për të pasur vaj kanabisi në bagazhin e saj, për tregtarin e dënuar rus të armëve Viktor Bout.

Paul Whelan është mbajtur në Rusi që nga viti 2018 dhe Alsu Kurmasheva u arrestua tetorin e kaluar.

Në mesin e amerikanëve aktualisht në burg këtu është edhe ish-marinsi Paul Whelan. Në vitin 2020 ai u dënua për spiunazh dhe u dënua me 16 vjet në një koloni penale. Ashtu si në rastin e Evan Gershkovich, zyrtarët amerikanë e kanë caktuar zotin Whelan “të arrestuar gabimisht”.

Vitin e kaluar Alsu Kurmasheva, një gazetare e Radios Evropa e Lirë-Radio Liberty (RFE/RL) me qendër në Pragë, u arrestua në Rusi. Zonja Kurmasheva ka pasaporta amerikane dhe ruse. Ajo po bënte një udhëtim të shkurtër në Rusi për të vizituar nënën e saj të sëmurë.

Ajo u gjobit fillimisht për mosdeklarimin e shtetësisë së saj amerikane. Por akuzat u bënë edhe më të rënda. Ajo tani është akuzuar për përhapjen e “informacioneve të rreme” në lidhje me forcat e armatosura ruse mbi një libër që ajo ndihmoi për të redaktuar, i cili përmban kritika për pushtimin rus të Ukrainës. Nëse shpallet fajtore, Alsu Kurmasheva mund të përballet me 15 vjet burg.

Miqtë dhe familja e saj thonë se rasti kundër saj është i motivuar politikisht. Ata u bëjnë thirrje autoriteteve amerikane që ta caktojnë edhe atë “të arrestuar gabimisht”.

Kalvarin e atyre pas hekurave e ndajnë edhe familjet e tyre.

“Për mua, kjo do të jetë gjithmonë për vëllanë tim, duke e çuar në shtëpi,” më thotë Danielle Gershkovich.

“Ai është një njeri i pafajshëm. Miqve dhe familjes së tij i mungojnë shumë. Por, sigurisht, ka të bëjë edhe me gazetarinë dhe lirinë e fjalës. Edhe bota ka nevojë për të”, shprehet motra e tij.

Reportazh nga Steve Rosenberg- BBC

AlbaniaWeb.net