Gjykata e Lartë e MB vendos: Gruaja përcaktohet sipas seksit biologjik
Në një vendim historik që pritet të ketë pasoja të gjera ligjore dhe sociale, Gjykata e Lartë e Mbretërisë së Bashkuar vendosi se termat “grua” dhe “seks” në Ligjin e Barazisë 2010 i referohen ekskluzivisht seksit biologjik. Ky vendim u përshëndet si një fitore për të drejtat dhe sigurinë e grave, duke i dhënë fund paqartësive ligjore që kishin lejuar përfshirjen e burrave që identifikohen si gra në hapësira dhe shërbime të dedikuara për femrat.
Çështja u ngrit nga grupi For Women Scotland (FWS), pas një udhëzimi të qeverisë së Skocisë që parashikonte përfshirjen e personave me certifikatë ndërrimi gjinie si “gra” në bordet publike. Gjykatat skoceze refuzuan kërkesën e FWS, por Gjykata e Lartë në Londër u shpreh në favor të tyre.
“Vendimi unanim i kësaj gjykate është se termat ‘gra’ dhe ‘seks’ në Ligjin e Barazisë 2010 i referohen grave biologjike dhe seksit biologjik,” tha Patrick Hodge, zëvendëspresident i Gjykatës së Lartë. Ai theksoi se interpretimi ligjor nuk lë më vend për dyshime dhe ruan qartësinë e mbrojtjes ligjore për gratë.
Fundi i relativizmit gjinor në ligj
Vendimi nënkupton që shërbime njëseksuale për gratë – si strehëzat, repartet spitalore apo aktivitetet sportive – mund të përjashtojnë ligjërisht burrat që pretendojnë se janë gra, edhe nëse posedojnë certifikata ndryshimi gjinie. Ky sqarim ligjor vjen pas një periudhe tensionesh, ku institucione të ndryshme publike dhe private u vunë nën presion për të përfshirë në mënyrë të detyrueshme persona të cilët, megjithëse biologjikisht meshkuj, identifikoheshin ndryshe.
“Gjykata ka konfirmuar atë që ne e kemi ditur gjithmonë: që gratë mbrohen në bazë të seksit të tyre biologjik. Seksi është fakt dhe nuk ndryshohet me dokumente apo deklarata personale,” deklaroi Susan Smith, bashkëdrejtuese e FWS, përpara mbështetësve të shumtë jashtë gjykatës.
Ajo shtoi se vendimi u jep grave sigurinë që shërbimet dhe hapësirat e dedikuara për to nuk mund të deformohen nga ideologjitë e reja gjinore.
Qeveria britanike përkrah vendimin
Qeveria britanike e përshëndeti vendimin, duke theksuar se sjell qartësi për institucionet dhe mbron hapësirat njëseksuale. “Hapësirat vetëm për gra janë të mbrojtura me ligj dhe do të mbeten të mbrojtura nga kjo qeveri,” u shpreh një zëdhënës qeveritar.
Ndërkohë, organizata të ndryshme publike, si shëndetësia në Skoci, kanë nisur të rishikojnë praktikat e tyre në dritën e këtij vendimi. Një spital në Fife, i përfshirë në një padi nga një infermiere që kundërshtoi përdorimin e dhomave të zhveshjes nga një burrë që pretendonte se ishte grua, deklaroi se po shqyrton pasojat ligjore të vendimit.
Përkrahje nga figura publike
Ndër zërat e shumtë që e mirëpritën vendimin ishte edhe autorja J.K. Rowling, e cila është shprehur hapur në mbrojtje të grave dhe kundër tentativave për të relativizuar seksin. “U deshën tre gra skoceze të jashtëzakonshme, me një mbështetje të madhe pas tyre, që kjo çështje të arrinte në Gjykatën e Lartë. Me fitoren e tyre, ato kanë mbrojtur të drejtat e grave dhe vajzave në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar,” shkroi Rowling në rrjetin social X.
Ndikim mbi ligjin dhe shoqërinë
Vendimi konsiderohet si një pikë kthese në qasjen ligjore ndaj çështjeve gjinore, duke i dhënë fund një periudhe relativizmi ku identitetet vetëdeklaruese përpiqeshin të imponoheshin mbi realitetin biologjik. Juristët theksojnë se interpretimi i qartë i ligjit tashmë u jep institucioneve mundësinë të veprojnë me siguri pa u frikësuar nga akuzat për diskriminim.
“Ky vendim do të ndihmojë institucionet të shmangin pasigurinë dhe të mos përballen më me kundërshti ligjore të bazuara në interpretime ideologjike,” deklaroi Phillip Pepper, partner në firmën Shakespeare Martineau.
Vendimi i Gjykatës së Lartë përforcon faktin se të drejtat e grave nuk janë për t’u negociuar dhe se hapësirat e tyre nuk mund të shkelmohen në emër të ndjeshmërive personale.
